101 йилдан буён яшаб келаётган «Муштум» журнали ва унинг ижтимоий тармоқлардаги барча саҳифалари фаолияти вақтинча тўхтатилди. Таҳририят бунинг сабабини «иқтисодий қийинчиликлар», дея изоҳлади. Журнал фаолияти маълум вақтга тўхтатилганига оид хабар тармоқларда кенг муҳокамаларга сабаб бўлмоқда.
АҚШ элчиси Жонатан Ҳеник «Муштум» журналини 100 йиллик юбилейи билан табриклаш мақсадида журнал таҳририятида бўлди. У «Муштум»нинг мухлиси эканини ва элчихона журналга обуна бўлганини айтган. «Элчининг ташрифидан бошимиз осмонга етди», — деди журнал бош муҳаррири Носиржон Тошматов.
«Уйланишга сарф бўладиган пулнинг ҳисоби чиқди. Миқдорини айтмай, қўрқиб кетасиз. Фақат бир нарсани айтишим мумкин: ҳозир 25 даман. Совхозда механизаторман, маошим тузук. Тежамкорлик билан жамғарсам, пулни тўплаш учун яна 19 йил-у 9 ой керак экан […] Демак, 45 ёшимда никоҳ тўйимиз бўларкан».
«Орамизда битта-яримта шунақа, ёмон ярадек бемаъни одамлар ҳам бўлган […] Хуллас, сен туғилгунча ана шундай олтинчи бармоқдек ортиқча кишиларни орамизда қолдирмасликка сўз берамиз […] Биздан ва биз яшаётган даврнинг энг яхши кишиларидан улуғ жамиятнинг гражданларига салом айт!»
«„Чилонзор-22 квартал шу ерми? Ўтган йили ҳам худди шу ерда кўчат экаётганмидиларинг? Ўша кўчатлар қани?“ […] ЖЭК олти йилда 69 мингдан кўпроқ дарахт эккан. 80 фоизи кўкарди, деб районга маълумот ҳам берган, лекин ярми ҳам қолган эмас. Шунча дарахт кўкарса, ҳаммаёқ кўкаламзор бўлиб кетмасмиди».
«Икки бармоқ 72-бензинни, олти бармоқ эса 66-бензинни англатаркан… Бу ер ҳар хил маркали машиналар билан тўлиб кетган… Бензинфурушлар ўз «говмушлари»ни соғиб сотаётгандек бемалол юришибди… Энг ёмони, давлатнинг минг-минг тонналаб ёқилғиси шу хил йўллар билан сув бўлиб кетяпти».
«Хизматчиси саводсизлик мактабида ўқиётган бири кишини тракторист „саводсиз!“ деса алам қилмайдими? — деди санъаткор ўзича бўғилиб, — „лабингдан бўлса олсам-е, шакар лаб“, деганим у кишига ёқмапти, „бўлса“ эмас, „бўса“ эмиш! Ўзи билмайди-ю, менга ўргатганига куяман!»
«Маълум бўлишича, ЗАГС ва милиция бўлимларининг паспорт столларида ишловчи саводи ғовлаб кетган айрим ходимлари метрика ва паспортларда ўзбекча тўлдириладиган жойларни русча ёки бутунлай саводсизларча тўлдириб, қош қўяман деб кўз чиқарар эканлар».
«Бу журнал миллат мулки, 100 йилдан бери номи ўзгармай келаётган ноёб тарих», — дейди 2007 йилдан буён «Муштум»га бош муҳаррирлик қилаётган Носиржон Тошматов. У «Газета.uz»га берган интервьюсида ҳозирги раҳбарларнинг журналга муносабати ва 100 йиллик тўйни қандай тасаввур қилгани ҳақида гапирди.
Абдулҳамид Чўлпон томонидан салкам бир аср аввал ёзилган «Тараққий» мақоласида ўз тарихига қизиқмайдиган, ўз тилини ҳурмат қилмайдиган, ўйинқароқроқ (ҳозирги кунларнинг баъзи фаоллари томонидан «маънавиятсиз», «маънавиятдан узоқ» дея таърифланиши мумкин бўлган) ёшлар тоифаси кўрсатилган.
«Дарҳақиқат, мамлакатда ислоҳотга муҳтож масалалар кўбдир. Масалан, катталарга ақл ва басират ислоҳоти, […] ёшларға ахлоқ ва кийим, хотинларга жабру зулм, домлаларға дин ва салла, […] ва ҳоказо ислоҳотларга ниҳоят даражада эҳтиёж кўбдир».
«Бу „Муштум“ — зўрлиқ муштуми эмас, ҳақлиқ муштумидир; бу „Муштум“ — золимлар муштуми эмас, мазлумлар муштумидир. Шунинг учун бунинг маъноси ҳам бошқачадир… Тумшуғингиз устига янги меҳмон муборак бўлсин, афандилар!..»
100 ёшга тўлган «Муштум»нинг кўплаб адабий қаҳрамонлари, доимий рукнлари бор. ««Муштум» медаллари» — шундай рукнлардан бири. «Газета.uz» 1972 йилда журналнинг 15 та сони давомида эълон қилинган «медаллар»ни бир саҳифага жамлади. Бу «медаллар»га лойиқлар ҳали ҳам орамизда бўлиши мумкин.
100 йил аввал — 1923 йил 18 февралида Қодирий асос солган «Муштум»нинг илк сони чиққан. Танқидий ҳажвиялар исталган нашрда чиқиши мумкин, аммо бу журнални ажратиб турувчи жиҳат — унинг ўткир карикатуралари эди. «Газета.uz» «Муштум»да чиққан ҳажв-суратлар тўпламини эътиборингизга ҳавола қилади.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг